Футуризмот во последно време нè зафаќа како ураган, нашите плати ги имаме на електронски картички, нашите комуникативни потреби повеќе ги задоволуваме со луѓето преку интернет, па дури и повеќе читаме преку монитор или дисплеј отколку од класични хартиени книги, секако ако анализираме општо читање на сè, не само на литература. Тогаш, дали ова сознание не ни пресликува некоја визија за тоа што нè очекува во иднината на ова поле? Или можеби е само фатаморгана ефект?
Можеби доволно не ги знаеме главните предности и маани на една книжевна форма наспроти друга? Let's face it:
- Електорнските лесно се копираат и се споделуваат на интернет, па од нив не може да заработи ни писателот.
- Хартиените се скапи за печатење, поради што позади нив треба да стои колона од корпорации и бирократи кои ќе заработуваат од трудот на писателот.
- Електронските бараат Амазон Киндл кој вреди минимум 5 илјади денари (ако имаш среќа некој да ти го донесе, оти поштарината е изгор, иако во еден форум не велат така).
- Хартиените зафаќаат голем простор и не можеме во секое време да ја најдеме онаа книга што ќе ни притреба.
Подетално, едно по едно:
1. Електронско издаваштво не може да заработува поради постоење на пиратеријата. Овде доаѓаме и до тоа дилемата дали писателот треба или не треба да заработува од својата книга, односно дали уметноста е производ за на пазар? Многумина ќе одговорат „Да“, посебно бирократите кои се нели чиновници на некој систем т.е. строги формални луѓе, ајкули, луѓе без тронка индивидуалност. Зошто? - Затоа што не сакаат да им се сруши системот кој ги рани, оти без него тие се ништо. Но од друга страна поборниците на пиратеријата, споделувањата, третирањето на уметноста како општо добро наспроти селективно; ќе речат дека на светот му е доста од материјализам! Интернетот е најновата алатка за една хипи еволуција која почна со првите сајберпанкери за да еден ден конено го „асимилира“ целиот свет. Останува уште едно прашње: кој е мотивот на писателите да пишуваат, ако не парите? Ова би го одговорил со контра прашање: а кој а уметност заслужува да се нарече уметност ако се продава? Еве ја дефиницијата од википедија: „Можеби најконцизна дефиниција е најопштата - дека поимот уметност се однесува на сите креативни и творечки дејствија на човекот, со исклучок на дејствата директно поврзани за опстанокот и репродукцијата.“
Еден цитат на комедичарот од минатиот век, Бил Хикс:
"I do not believe making money in order to consume goods is mankind’s sole purpose on this planet. If you’re wondering what I believe our purpose on this planet is, I’ll give you a hint…it has to do with creating and sharing."
Згора на сè, и околината ни е почиста =))
2. Хартиените се скапи. За да се испечати тираж од 400 примероци писателот треба да даде нешто повеќе од 30 илјади денари, што значи еден ганц нов лап топ. Но порано не било така, јас имам огромна колекција на југословенски и македонски книги, никоја од нив не е печатена со пари од писателот. Денес демократијата дозволува секој да испечати книга, со што се губи и квалитетот т.е. не игра никаква улога оти се битни само пари и маркетинг. Од друга страна корпорациите како издавачките куќи и книжарите заработуваат од трудот на писателот само затоа што му прават маркетинг. Без нивниот маркетинг, јавноста не ја цени испечатената книга и поради тоа никаде не се продава, така да би било лудо да платиш за печатење а да не платиш за маркетингот, иако всушност за маркетинг не се плаќа директно туку со тоа што нема да земеш пари книгите кои ќе ти ги продаде издавачката куќа или ќе земеш некој мал процент, зависно од договорот кој се заснова на твојата славност т.е. потенцијалниот капацитет за продажба.
Која е стратегијата на корпорациите што се занимаваат со овој бизнис? Еве еден цитат:
Anyone who studies economics is introduced to the Book Strategy. There are 3 stages to it: Hardback, Airport and Paperback. To briefly explain it, big publishing companies release the book in a Hardback for €30*. They keep them as solely hardback books until they feel they have exhausted the amount of people who will spend that much for it. Then, they re-release it as the Airport version and charge €20* for it. Once again, they keep this version of it out for this price and exhaust the market on people who will purchase it for this price. Finally, once that market has dried up, they release it one last time as a paperback and charge €10* for it. They then leave this book on the market indefinitely.* Note: These prices are just examples. [...]
3. За да се чита електронска книга потребен е ридер нели. Еден од најпознатите и последно произведени ридери е Амазон Киндл од кој најефтината верзија е 79 долари но поштарината е многу скапа ако наручуваш сам. Сепак постои огромна причина зошто оваа инвестиција се исплати:
Ако сакаме да читаме нешто пообемно од магазини и интернет статии, тогаш ридерите кои имаат е-ink технологија се десет пати подобри од оние што користат TFT (Thin Film Transistor-Liquid Crystal Display) или LCD (Liquid Crystal Display) технологија која ја имаме на компјутерите, таблетите и телефоните. Малку инфо: разликата TFT и LCD е во тоа што TFT е една подобрена варијната на LCD со додавање на TFT (Thin Film) квалитет на сликата. Читањето е подобро преку TFT но сепак ни приближно не е исто како e-ink технологијата која е целосно идентична како хартија од единствена причина што екранот не произведува светлина. Имав експериметирано со угасено светло во собата и ридерот е црн, не може да се чита, но со малку светлина (дури и од свеќа), тој е перфектно видлив за читање дури и појасен од хартија. Тоа е револуционерна технологија која може во целост да ја замени книгата освен нејзиниот мирис но тој е само навика која многу лесно ќе се искорени од идните генерации.
.
Патем, Амазон Киндл може да живее цел месец со едно полнење на батеријата, иако зависи колку често се користи, ако од него се слуша музика секој ден, тогаш ќе трае околу една недела.
Scheme of the E Ink technology. Legend: 1 upper layer. 2 transparent electrode layer. 3 transparent micro-capsules. 4 positively charged white pigments. 5 negatively charged black pigments. 6 transparent oil. 7 electrode pixel layer. 8 bottom supporting layer. 9 light. 10 white. 11 black.
4. Хартиите зафаќаат простор и непреносливи се. Во еден ридер можеш да сместиш цела библиотека, а и полесно се наоѓаат бараните наслови. Иако нашиов македонски менталитет не дава никаква мотивација за преведување и електронизирање на книги, сепак тоа е друга приказна..
Еден цитат од расказ на С.Ц.
Ми велеа - не може да биде исто пишувањето на хартија и она во компјутерот, во виртуелниот простор. Впрочем, таму и не постојат букви, само долги низи на единици и нули, маскирани во букви, зборови, приказни... Им велев - сосема е исто, впрочем, буквите на хартија не се букви, ами само разлеани молекули мастило врз целулозно соединение. Или пак распрскани микронски парчиња графит, по истата таа површина. И сета таа разлеаност или распрсканост се маскира во исти или слични приказни... Единствената ралика е што кога некој пишува на хартија, за објава на напишаното ќе треба да пружи по некоја сексуална услуга на дузина административки(бирократки со почесни титули). А не се сите способни до толку да се жртвуваат. Јас барем не сум. Ја немам таа способност. Ниту пак способноста за пишување на хартија... [...]
Факт е дека хартијата е убава, но и дека никогаш нема да ги победи предностите на електронската книга читана од e-ink технологија. На страната на хартиајта станува само нашата навика од минатото и еден куп бирократи и корпорации. Прашањето е дали ние свесно сме подготвени да ја жртвуваме практичноста рационалноста, духовниот утилитаризам и меѓусебната синергија од поврзаност; во замена за едно наше носталгично чувство кое го оправдуваме само затоа што ни е омилено, не барајќи никаква практична причина за тоа?
.
Иднината е пред нас!
.
0 comments:
Post a Comment